Uprawnienia budowlane to decyzja przyznawana przez organ samorządu zawodowego. Dla elektryków organem tym jest okręgowa izba inżynierów budownictwa.
Ten, kto ma uprawnienia budowlane, może wykonywać samodzielne funkcje techniczne w budownictwie. Jeśli więc zdobędziesz uprawnienia budowlane, będziesz mógł na przykład:

• kierować budową lub innymi robotami budowlanymi,
• projektować,
• sprawdzać projekty,
• sprawować nadzór autorski,
• wykonywać nadzór inwestorski,
• sprawować kontrolę techniczną utrzymania obiektów budowlanych.

Uprawnienia budowlane są udzielane bez ograniczeń lub w ograniczonym zakresie do:

• projektowania,
• kierowania robotami budowlanymi,
• projektowania i kierowania robotami budowlanymi.

Przepisy wyróżniają kilka specjalności, w których można zdobyć uprawnienia budowlane. Elektrycy mogą uzyskać uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych albo w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych. My zajmiemy się tymi pierwszymi, ponieważ są dostępne dla większej części elektryków. Natomiast uprawnienia telekomunikacyjne bez ograniczeń mogą uzyskać osoby, które ukończyły studia dotyczące elektrotechniki, elektroniki lub elektroniki i telekomunikacji, umożliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności w zakresie telekomunikacji, a w ograniczonym zakresie – kierunki dotyczące inżynierii elektrycznej lub elektrotechniki.

W zależności od tego, czy uzyskasz uprawnienia budowlane bez ograniczeń, czy też w ograniczonym zakresie, będziesz mógł projektować różne obiekty budowlane lub kierować robotami budowlanymi związanymi z tymi obiektami. Mówiąc krócej – będziesz mógł pracować przy innych inwestycjach. Uprawnienia budowlane bez ograniczeń pozwalają na więcej niż te w ograniczonym zakresie.

Uprawnienia budowlane bez ograniczeń w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych dotyczą takich obiektach budowlanych jak: „sieci, instalacje i urządzenia elektryczne i elektroenergetyczne, w tym kolejowe, trolejbusowe i tramwajowe sieci trakcyjne, sieci trakcyjne metra, wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi zasilania, w tym kolejowej, trolejbusowej i tramwajowej sieci trakcyjnej, sieci trakcyjne metra oraz elektrycznego ogrzewania rozjazdów”.

Natomiast uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalności dotyczą „wykonywania instalacji wraz z przyłączami o napięciu do 1 kV w obiektach budowlanych o kubaturze do 1000 m3”.

Jeśli masz uprawnienia budowlane do projektowania, możesz wykonywać lub sprawdzać projekty budowlane i wykonawcze oraz sprawować nadzór autorski na budowie. Natomiast jeśli posiadasz uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi, możesz pełnić na budowie funkcję kierownika budowy lub robót albo inspektora nadzoru inwestorskiego. Z kolei zarówno uprawnienia projektowe, jak i wykonawcze pozwalają sprawować kontrolę techniczną utrzymania obiektów budowlanych.

Uprawnienia budowlane uzyskasz, jeśli:
• masz wyższe wykształcenie w odpowiednim zakresie,
• odbędziesz praktykę zawodową przy projektowaniu lub na budowie,
• zdasz egzamin na uprawnienia budowlane składający się z części pisemnej i ustnej,
• zostaniesz wpisany na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego.

Uprawnienia budowlane bez ograniczeń możesz otrzymać, jeśli ukończysz studia na kierunku odpowiednim dla danej specjalności. Natomiast uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie, gdy ukończysz studia na kierunku odpowiednim lub pokrewnym dla danej specjalności albo – w przypadku uprawnień do kierowania robotami budowlanymi – posiadasz tytuł zawodowy technika lub mistrza albo dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika.

W przypadku specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych kierunkami odpowiednimi są kierunki studiów w zakresie:
• elektrotechniki,
• inżynierii elektrycznej,
• elektroenergetyki.

Natomiast kierunkami pokrewnymi są kierunki w zakresie:
• energetyki,
• elektroniki,
• elektroniki i telekomunikacji,
• transportu, umożliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności w zakresie sterowania ruchem w transporcie lub zabezpieczenia ruchu pociągów,
• elektrycznego transportu szynowego,
• miernictwa elektrycznego programowania sterowników,
• automatyki i robotyki.

Przyjrzyjmy się dokładnym wymaganiom związanym z wykształceniem i doświadczeniem dotyczącym uprawnień budowlanych bez ograniczeń do projektowania i kierowania robotami. Jeśli interesują Ci pozostałe uprawnienia budowlane, wymagania dotyczące wykształcenia i praktyki zawodowej znajdziesz w art. 14 prawa budowlanego.

Uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń możesz uzyskać, jeśli:
• ukończysz studia drugiego stopnia na kierunku odpowiednim dla Twojej specjalności,
• odbędziesz roczną praktykę przy sporządzaniu projektów,
• odbędziesz roczną praktykę na budowie.

Uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń możesz otrzymać, jeśli:
• ukończysz studia drugiego lub pierwszego stopnia na kierunku odpowiednim dla Twojej specjalności,
• odbędziesz odpowiednio półtoraroczną lub trzyletnią praktykę na budowie.

Uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych możesz otrzymać do projektowania, kierowania robotami budowlanymi lub projektowania i kierowania robotami. Możesz mieć uprawnienia bez ograniczeń lub w ograniczonym zakresie. Te pierwsze pozwalają na więcej, ale aby je otrzymać trzeba mieć wykształcenie wyższe. Oprócz odpowiedniego wykształcenia do uzyskania uprawnień budowlanych potrzebna jest również praktyka zawodowa przy projektowaniu lub na budowie.

Osoby mające odpowiednie wykształcenie i udokumentowaną praktykę mogą przystąpić do egzaminu na uprawnienia budowlane. Dopiero zdanie egzaminu i wpis na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego dają podstawę do projektowania sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych albo do kierowania robotami budowlanymi związanymi z tymi obiektami.

Stan prawny aktualny na dzień 11 września 2019 r. Podstawa prawna:
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 1186; zmieniony przez: Dz. U. z 2018 r. poz. 2245 oraz z 2019 r. poz. 1309 i poz. 1524)
• Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 2019 r. poz. 831)